«Түлкібас» түлкібасты әулиеден шыққан деген де бар

сүйрет: bilim-all.kz

Ыспан

… Қазіргі Түлкібас атауы туралы әртүрлі аңыздар бар. … Есте жоқ ескі заманда түлкі басты әулие осы төбені мекен еткен екен, содан Түлкібасы әулие атаныпты деседі [1] екен.

Сірә, бұл өңірде Түркібас дейтін ғана емес, Түлкібас дейтін де аңыздың болуы, әуелі мұның қайсысы дұрыс, қайсысы бұрысын анықтап алуды міндеттейді. Әсіресе ғылым-білім жетілген бүгінгі таңда тілші, тарихшы, жертанушы, елтанушы ғалымдар аңыз атаулыны нақты мәліметпен жарақтандыруы, Түркібасы не Түлкібас екенін долбарлай емес, анықтап айтуы тиіс-ақ.

Яғни ауылының Түркібасы аталғанын қалау – бір басқа да, олай аталғаны туралы нақты немесе қандай да нанымды мәлімет келтіру – бір басқа. Сөз жоқ, ойлау, қалау адамның өз ішінен ғана шығып қоймай, басқаларды да солай ойлататындай, сөзге келмей қолдататындай және жоққа шығара алмайтындай дерекке негізделгені жөн болады.

Шешім қабылдау – бар да, ол шешімді негіздеу, маңыздау, салмақтау –  бар. Әкімнің әкімдігі шешім шығаруға қатысты батылдығынан, адалдығынан, көрегендігінен көрінсе, зерттеушінің зерделілігі сол шешімнің, дұрыс-ау деген ойдың шынымен дұрыстығына көптің көзін жеткізе білуінен көріне алмақ.

Осы тақырыпты алдыңғы және келесі мақалалар

1. «Түркі» деуге не негіз? — http://turki.kz/t-rki-deuge-ne-negiz
2. «Түркі» деудің негізі — http://turki.kz/t-lki-deudi-negizi
3. «Түлкі» деудің негізі — http://turki.kz/t-lki-deudi-negiz
4. Көпшілік: дұрысы — Түлкібас емес, Түркібас дейді екен — http://turki.kz/k-pshilik-d-ry-sy-t-lkibas-emes-t-rkibas-dejdi-eken
5. Ғылым: «Түлкібас емес, Түркібас» депті, ал дәлелі … —  http://turki.kz/y-ly-m-t-lkibas-emes-t-rkibas-depti-al-d-leli
6. «Түлкібас» түлкібасты әулиеден шыққан деген де бар — http://turki.kz/t-lkibas-t-lkibasty-ulieden-shy-an-degen-de-bar
7. Түргеш қағанатының ордасы Түлкібаста тұрған ба? — http://turki.kz/t-rgesh-a-anaty-ny-ordasy-t-lkibasta-t-r-an-ba
8. Айта-айта «Түркібас» «Түлкібас» болған ба? — http://turki.kz/ajta-ajta-t-rkibas-t-lkibas-bol-an-ba
9. Бартольдтың Түлкібас емес, Түркібас дегені ырас па? — http://turki.kz/bartol-dty-t-lkibas-emes-t-rkibas-degeni-y-ras-pa
10. Бартольдтың Түлкібас туралы өз сөзі — http://turki.kz/v-bartol-dty-t-lkibas-turaly-z-s-zi
11. «Түлкібас» пен «Түркібас» туралы Бартольд сөзінің мәнісі — http://turki.kz/tulkibas-pen-turkibas-turaly-bartold-sozining-manisi
12. Ал ғылым не дейді, Түлкібас па, Түркібас па? — http://turki.kz/al-ghylym-ne-dejdi-tulkibas-pa-turkibas-pa
13. Алыстағы түріктің қазақ жеріне қатысы — http://turki.kz/alystaghy-turikting-qazaq-zherine-qatysy
14. Түркі әлемінің қапыда кеткен қасқыры — http://turki.kz/turki-alemining-qapyda-ketken-qasqyry

1. Мырзахметұлы М., Байғұт М., Сахабат С. Түркібасы атын қайтарайық //ЕҚ, 04.10.17, № 190