Ақаң қазақ әліпбиін Ильминскийден алып жасаған
сүйрет :Wildticketasia.com
Сапарқан Мырзабектен
Аудармашы Р.Есенбек «Қазаққа артық әріптің керегі не?» [1] деген сұрақ тастап, өзі жауап беруге тырысыпты. Қазіргі әліпбиіміздегі 9 әріпке (һ, ъ, ь, щ, ю, я, э, ц, е(ио)) тоң-теріс қарайтынын танытыпты.
«Орысша 33 әріп болса, 33-ін де толық қабылдай салу – ең басты қатеміз» дегеніне қарағанда, автор тәжірибесі аз, жас жігіт болу керек. Әйтпесе, қай жетісіп «қабылдай салғанымызды» аңғарса керек еді. Дегенмен, жастық жалынының жанында ұлттық таным да жоқ емес сияқты. Соған қостаушы іздейтін сыңайлы. Сонымен, қазіргі тілімізде басы артық әріп бар ма, жоқ па? Бар болса, нешеу? Неге тоғыз?
Бұған тілдің өзі жауап беруге тиіс. Қазақ тілі, оның дыбыстық құрамы зерттеле бастағанына 150 жыл болды. Тұңғыш пікір айтқан Н.И.Ильминский қазақ тілінде 9 дауысты, 19 дауыссыз барын бажайлап, орыс жазуына оңтайлап, бас-басына әріп сайлаған.
А.Байтұрсынұлы мұны араб әліпбиіне ыңғайлап, 24 әріппен жазғаны белгілі.
- «Жас Алаш», 29.03.03-ж.
*Мақаланың толық нұсқасы «Қате» санасыздықтан ба, шарасыздықтан ба? деп аталады.
Осы тақырыпты алдыңғы және келесі мақалалар тізімі
- Ақаң қазақ әліпбиін Ильминскийден алып жасаған — http://turki.kz/a-a-aza-lipbiin-il-minskijden-aly-p-zhasa-an
- Ақаңның айтқаны : қытай жазуы — жазу емес, сызу ғана — http://turki.kz/a-a-ny-ajt-any-y-taj-zhazuy-zhazu-emes-sy-zu-ana/
- Ақаңның айтқаны : ағылшын ит деп жазып, шошқа деп оқыйды — http://turki.kz/a-a-ny-ajt-any-a-y-lshy-n-it-dep-zhazy-p-shosh-a-dep-o-y-jdy/
- Ақаңның айтқаны : орыс жазуы да оңып тұрған жоқ — http://turki.kz/aqangnyng-ajtqany-orys-zhazuy-da-ongyp-turghan-zhoq
- Ақаңның айтқаны : мықты жазудың мысалы … — http://turki.kz/aqangnyng-ajtqany-myqty-zhazudyng-mysaly/
- Ақаңның айтқаны : жалпы жазу атаулы екі-ақ негізді… — http://turki.kz/aqangnyng-ajtqany-zhalpy-zhazu-atauly-eki-aq-negizdi/
