Бұрынғы «коллоквиум», бүгінгі «рубежка»-ның қазақшасы

сүйрет : Hype-time.ru
Барлық шетел сөзін біз шартты түрде, жаттай қолданамыз. Олардың дыбыс, буын, бөліктері, тұлғасы өздігінен қазақ түйсігінде ешқандай ой да, түсінік те тудырмайды.
термин |
коллоквиум, рубежка |
түсіндірмесі |
коллоквиум – 1. беседа преподавателя со студентами с целью выяснения их знаний; 2. научное собрание с обсуждением докладов на определенную тему [1-4]. – Коллоквиум (собрание) — научное собрание, целью которого является слушание и обсуждение доклада. Коллоквиум (экзамен) — форма проверки и оценивания знаний учащихся в системе образования, преимущественно в вузах. Как правило, представляет собой мини-экзамен, проводимый в середине семестра и имеющий целью уменьшить список тем, выносимых на основной экзамен [5,6]. – На К. обсуждаются: отдельные части, разделы, темы, вопросы изучаемого курса (обычно не включаемые в тематику семинарских и других практических учебных занятий), рефераты, проекты и др. работы обучающихся [7]. – Форма проведения бывает различной. Часто коллоквиум выглядит как репетиция экзамена — студент получает вопрос, самостоятельно готовит ответ, далее следует устная беседа с экзаменатором, задаются дополнительные вопросы. Также возможно проведение коллоквиума письменно [8]. – Синонимы: беседа, собрание, собеседование, экзамен, семинар [9]. рубежка – Рубежный или промежуточный контроль. Можно воспринимать её как контрольную работу в школе [10, 11]. рубеж а) Разграничительная черта, линия, граница. а) То же, что граница ә) Участок или полоса местности, удобные или оборудованные для ведения боевых действий [13]. |
түсініктің ұғымдық белгісі |
— кіші сынақ
— тексерулік (байқаулық) сынақ — жұмыс арасында (барысында) өткізілетін сынақ — аралық сынақ — үлкен сынаққа дайындық — семинар мен емтихан арасындағы нәрсе — сабақ пен сынақ арасындағы жұмыс түрі — аралық қортындылау жұмысы |
сөз төркіні |
лат. colloquium – собеседование [1].
лат. colloquium – разговор, беседа, из colloqui – разговаривать, беседовать [6]. |
шетелдік атаудың дыбыстық кемістігі |
1. Үндестік заңына қайшы жасалған.
2. Сөзде қазақ тіліне жат «в», «и» дыбыстары бар. 3. «Л»-ның қатарынан екі рет келуі де қазақ сөзі табиғатына жат құбылыс. 4. Сөз тұлғасы ұзын. 5. Сөзде айтуға қиындық туғызатын «-иум-» дыбыстық тіркесімі бар. Таза қазақша айтсақ – кәлөкбүйүм болады. |
мүмкін балама, оның түсіндірмесі |
Арасын – жаңадан әрі түрлі екі жолмен жасалған-дерлік сөз.
1. Аралық сын немесе аралық сынақ тіркесінің ықшамдалған нұсқасы. 2. Ара және сын сөздерінің бірігуі. Қалай түсінсек те жаңа сөз тұлғасының мәні өзгермейді және жол ортасында алынған, қортынды емес, кішігірім сынақ деген мағынаны береді. |
әр баламаның ұғымдық белгісі |
– Ара – 1. Екі нәрсе ортасы. 2. Негізгі (түпкілікті) емес. 3. Қосымша. 4. Орташа кішігірім). 5. Дайындықтық. 6. Бір қайырулық.
– Сын – 1. Үлкен (маңызды) жұмыс. 2. Бағалау, тексеру, анықтау. 3. Тексерілу сәті. – Сынақ – 1. Тексеру, байқау. 2. Тексеруге арналған тапсырмалар жүйесі. 3. Арнайы тексеру. 4. Өмірдің өзінің тексеруі. 5. Емтихан. |
әр баламаның оң-теріс жағы |
– Арасын – жаңа сөзінің екі бөлігі де өздерінің тура, негізгі мәндерінде қолданылған. Ол коллоквиум немесе бүгінде рубежный контроль, рубежка, промежуточный контроль тұлғасында қоданылып жүрген атаулар мәнін ешқандай шарттылықсыз, тұрған қалпында, тура түрде береді, бере алады. Сондай-ақ тұлғасы ықшам, дыбысы да бірыңғай, әуезді, ұнамды, айтуға жеңіл. |
біздің нұсқа, оның негіздемесі |
– Арасын – коллоквиум, рубежный контроль, рубежка түсініктерін қазақша айту, қазақша атау тапсырмасы берілген жағдайда мұны шынайы іздеушілердің көбі және көп ұзамай-ақ осы ара сын, аралық сынақ тіркесіне келіп тірелеріне күмән жоқ. Ал бұл тіркестерді біріктіру, біріктіре қолдану тіл, тілдің даму заңына сәйкес жасалған. Мұнда қайшылық та, жасандылық та жоқ. Олай болса, арасын келтірілген түсінік атауларының бірден-бір қазақша нұсқасы болғаны.
– Коллоквиум – беседа, кафедра – скамья (скамейка), яғни сөзбе-сөз тым алыстан орағыта айтылған, берілген атау, ал арасын мағына, мазмұн тұрғысында сәйкес келетін, яғни қазіргі кезде қалай түсінеміз, міне сол түсінікті береді. |
- Большой иллюстративный словарь иностранных слов, М., 2003, 957 б.
- http://dic.academic.ru/dic.nsf/lower/18170 — Словари и энциклопедии на Академике: Толковый словарь русского языка Кузнецова
- http://dic.academic.ru/dic.nsf/lower/18170 — Словари и энциклопедии на Академике: Толковый словарь Ожегова
- Ожегов С.И., Шведова Н.Ю Толковый словарь русского языка (онлайн версия)
- http://ru.wikipedia.org//wiki – ВикипедиЯ Свободная энциклопедия
- Викисловарь
- Словари и энциклопедии на Академике : Энциклопедический словарь экономики и права, 2005
- Энциклопедия МИФИ
- http://www.classes.ru/all-russian/russian-dictionary-synonyms-term-96247.htm — Словарь русских синонимов и сходных по смыслу выражений. под. ред. Н. Абрамова, М.: Русские словари, 1999; Словари и энциклопедии на Академике : Толковый словарь Даля 1863-1866
- https://www.uchi.kz/forum/voprosy-po-vuzu
- https://www.uchi.kz/universitet/kreditnaya-sistema-obucheniya-kak-stavyat-otsenki
- Ефремова Т.Ф. Толковый словарь русского языка.
- Ожегов С.И., Шведова Н.Ю Толковый словарь русского языка (онлайн версия)
Ыспандияр Ақайұлы, керемет ойластырылған және танымды сайт. Оқу барысында студентеримізге үлкен көмек көрсетеді.
Рақымет, Адина, аңғылша сені күтеді.