«Бить» сөзі негізіндегі тіркес қазақшасы

сүйрет : M.nn.ru

Ыспан

Бить –

— бей своих, пусть чужие бояться   –   өзіңді-өзің жаттай көр, жат жанынан түңілсін

— бить баклуши                        –     тышқан тағалау

— бить в барабан                        –      дабыл қағу     –     атан салу     –       атандау

— бить в глаза                           –      көзге шыққан сүйелдей болу     –    көзге ұрып тұру    –      бадырайып жату

— бить в колокол                       –     қоңырау қағу      –        қоңырау соғу

— бить в ладоши                        –     алақан соғу     –     қол соғу     –     шапалақ ұру

— бить в одну точку                    –      қадалған жерінен қан алу          –       қадалған жерінен қан алмай тынбау

— бить (прямо) в цель                –      көздегеніне (дәл, тура) тигізу

— бить зверя                                –      аң қағу

— бить ключом                            –      бүлкілдеп жату      –    шапшып жату

— бить масло                                –     май шайқау

— бить мимо цели                        –     мүлт кету      –    қыйыс кету     –     тигізе алмау

 — бить ниже пояса                            –    белден төмен ұру

— бить отбой                                      – 1) қайт (тоқтат, жат) деу      – 2) айнып қалу, бастарту

— бить по бюрократизму                 –    төрешілдікке соққы беру

— бить по карману               –     қалта(ны) қағу  –    қалтасы көтермеу (көтере алмау)    –      қалтасының түбі тесік болу

— бить (ударить) по рукам               –     1) қол алысу, қол қағысу     –     2) қолды қағу, қол қағу

— бить по рукам и ногам                 –     қолға байлау, аяққа тұсау болу

— бить птицу на лету                        –     ұшқан құсқа тигізу

— бить себя в грудь                          –     кеудесін қағу        –    кеудесін тоқпақтау

— бить тревогу                                  –     атан салу         –   атандау     –      дабыл қағу

— бить через край                              –     тасып төгіліп жату    –     тасып-төгілу    –    шыйршық ату

— бить шерсть                                     –     жүн сабау

— мальчик для битья                         –      таяқжеуіш бала    –    таяқжеуіш

 

Биться –

— биться в припадке                           –     қалшылдап жату (қалу)      –        қалшылдай жөнелу

— биться гловой о стену                     –      басын тауға да, тасқа да ұру

— биться как рыба об лед                   –      мұз үстіндегі балықтай бұлқыну      –      сең соққан балықтай бұлқыну

— биться не на жизнь, а на смерть    –       өліспей беріспеу      –     жан алып-жан берісу  

— биться об заклад                             –  барын салу       –     бәс тігу

— биться с врагом                               –        жаумен жағаласу

 

 

«Соққы», «соқы»-ға қатысты қазақ тіліндегі басқа да тіркес пен сөз орамы

— алып соғу

— алып ұру

— белге соғу

— дүре соғу

— жау кеткен соң қылышыңды боққа (тасқа) шап

— қасқыр (түлкі) соғу

— қылышын тасқа (боққа) шабу,

— ойбай салу,

— сең соққан балықтай болу (ету)

— соққы алу

— соққы беру: жаудың бетін қайтару, тойтарыс беру, соғу

— соққы жеу: таяқ жеу, соққыға жығылу, ұрылу

— соққы тию: а) ұрылу, сабалу – ә) ауыр жағдайға тап болу (ұшырау)

— соққыға жығу